Семинари илмӣ дар мавзуи “Аҳамияти тарҷума ва нашри осори Абуалӣ Ибни Сино дар рушди забон”

Дар таърихи 1 октябри соли равон дар Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови АМИТ бо ташаббуси Маркази синошиносӣ бахшида ба Рӯзи забон семинари илмӣ-амалӣ дар мавзуи “Аҳамияти тарҷума ва нашри осори Абу Алӣ ибни Сино дар рушди забон” баргузор гардид.

         Семинарро директори Институт д.и.ф, профессор Маҳмадизода Нозим ифтитоҳ намуда, иброз доштанд, ки тарҷумаи “Осор”-и Абу Алӣ ибни Сино дар рушди забони илмии тоҷик нақши бесобиқа дорад. Таъкид гардид, ки Абу Алӣ ибни Сино яке аз бузургтарин донишмандони сатҳи ҷаҳонии тоҷик мебошад, ки аз худ осори зиёди гаронарзише боқӣ гузоштааст. Осору афкори ӯ то имрӯз на танҳо аҳамияти илмии худро гум накардаанд, балки бо мурури замон боз њам муҳимтар арзёбӣ мешаванд.  Хоссатан, осори бо забони тоҷикӣ навиштаи ӯ дар рушди забони фалсафӣ ва илмии тоҷик нақши намоён дорад. “Донишнома”-и ӯ гувоҳ аст, ки забони тоҷикӣ забони илм  ва фалсафа аз даврони ќадим ба ҳисоб меравад. Инчунин устод дар бораи забони тоҷикӣ, бузургии он ва аҳамияти рушди забони илмии тоҷикӣ суханронӣ намуданд.

Дар рафти семинар донишмандон ва тарҷумонони забардасти “Осор”-и Ибни Сино доир ба аҳамияти тарҷума ва вижагиҳои тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино ибрози андеша намуданд. Сарравал д.и.ф, профессор Зиёӣ Хуршед дар мавзуи “Луғатномаи истилоҳоти фалсафӣ бо забони тоҷикӣ” суханронӣ намуда, нақши “Осор”-и тоҷикии Ибни Синоро дар ба вуҷуд овардани истилоҳоти фалсафӣ муҳим арзёбӣ намуд. Инчунин қайд гардид, ки омӯзиши истилоҳоти фалсафӣ дар забони тоҷикӣ аз  солҳои 20-уми қарни гузашта, оғоз ёфта, то имрӯз мавриди омӯзиши муҳаққиқони самти фалсафа қарор гирифтааст. Ӯ асари “Луғати русӣ-тоҷикии истилоҳоти фалсафӣ”-и Мусо Диноршоев ва Зарина Мусоевнаро яке аз иқдомҳои наҷиб дар самти истилоҳотсозии фалсафӣ дар замони истиқлол ва як асари муҳими илмӣ барои хонанда ҳисобид. 

Баъдан д.и.ф., профессор Маҳмадҷонова Муҳиба дар мавзуи “Аҳамияти тарҷумаи “Осор”-и Абу Алӣ ибни Сино” суханронӣ намуда, нақши Пешвои миллатро дар таъсиси Маркази синошиносӣ бесобиқа арзёбӣ намуд. Иброз гардид, ки дар тарҷума ва нашри “Осор”-и Ибни Сино ҷойгоҳи донишмандони бузург, аз қабили Мусо Диноршоев, Саидраҳмон Сулаймонов, Рамазон Назариев, Ҳоҷиев Аҳмад, Саидов Исмат, Аскардаев Кишвар, Тоҷиддин Мардонӣ ва дигарон бузург аст. Тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино барои тамоми соҳаҳои илм, аз ҷумла, фалсафа, тиб, ахлоқ, ситорашиносӣ ва ғайраҳо муҳим ва зарурӣ мебошад.

Ходими пешбари Маркази Синошиносӣ М. Махшулов дар мавзуи “Муҳаққиқони варзидаи ниёгон ва забони нигориши онҳо  (дар мисоли фаъолияти илмӣ-таҳқиқотии н.и.ф Ҷонбобоев Сунатулло ва н.и.ф., Маҳмадуллоев Саидбек)” суханронӣ намуда, нақши Ҷонбобоев Сунатуллоро дар омӯзиши “Осор”-и Ибни Сино ва Маҳмадуллоев Саидбекро дар тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино муҳим ҳисобиданд.

Доктори илмҳои фалсафа, профессор Рамазон Назариев китоби охирини тарҷуманамудаи кормандони Маркази синошиносиро, ки ҷилди ҳаштуми “Осор”-и Ибни Сино бо забони русӣ мебошад, муаррифӣ намуда, иброз доштанд, ки тарҷумонҳо дар ин китоб бахшҳои “Самои табиӣ”, “Осмон ва ҷаҳон”, “Кавну фасод” ва “Феълу инфиъол”-ро аз китоби “Шифо”-и Ибни Сино аз забони арабӣ ба русӣ тарҷума намудаанд.

Дар охир, донишмандон Сулаймонов Саидраҳмон, Муродова Тоҷиниссо, Комил Бекзода ва дигар устодон мулоҳизаҳои худро аз рафти семинар ва аҳамияти тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино дар рушди забони тољикї баён намуданд.