Семинари илмӣ дар мавзуи “Аҳамияти тарҷума ва нашри осори Абуалӣ Ибни Сино дар рушди забон”

Дар таърихи 1 октябри соли равон дар Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови АМИТ бо ташаббуси Маркази синошиносӣ бахшида ба Рӯзи забон семинари илмӣ-амалӣ дар мавзуи “Аҳамияти тарҷума ва нашри осори Абу Алӣ ибни Сино дар рушди забон” баргузор гардид.

         Семинарро директори Институт д.и.ф, профессор Маҳмадизода Нозим ифтитоҳ намуда, иброз доштанд, ки тарҷумаи “Осор”-и Абу Алӣ ибни Сино дар рушди забони илмии тоҷик нақши бесобиқа дорад. Таъкид гардид, ки Абу Алӣ ибни Сино яке аз бузургтарин донишмандони сатҳи ҷаҳонии тоҷик мебошад, ки аз худ осори зиёди гаронарзише боқӣ гузоштааст. Осору афкори ӯ то имрӯз на танҳо аҳамияти илмии худро гум накардаанд, балки бо мурури замон боз њам муҳимтар арзёбӣ мешаванд.  Хоссатан, осори бо забони тоҷикӣ навиштаи ӯ дар рушди забони фалсафӣ ва илмии тоҷик нақши намоён дорад. “Донишнома”-и ӯ гувоҳ аст, ки забони тоҷикӣ забони илм  ва фалсафа аз даврони ќадим ба ҳисоб меравад. Инчунин устод дар бораи забони тоҷикӣ, бузургии он ва аҳамияти рушди забони илмии тоҷикӣ суханронӣ намуданд.

Дар рафти семинар донишмандон ва тарҷумонони забардасти “Осор”-и Ибни Сино доир ба аҳамияти тарҷума ва вижагиҳои тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино ибрози андеша намуданд. Сарравал д.и.ф, профессор Зиёӣ Хуршед дар мавзуи “Луғатномаи истилоҳоти фалсафӣ бо забони тоҷикӣ” суханронӣ намуда, нақши “Осор”-и тоҷикии Ибни Синоро дар ба вуҷуд овардани истилоҳоти фалсафӣ муҳим арзёбӣ намуд. Инчунин қайд гардид, ки омӯзиши истилоҳоти фалсафӣ дар забони тоҷикӣ аз  солҳои 20-уми қарни гузашта, оғоз ёфта, то имрӯз мавриди омӯзиши муҳаққиқони самти фалсафа қарор гирифтааст. Ӯ асари “Луғати русӣ-тоҷикии истилоҳоти фалсафӣ”-и Мусо Диноршоев ва Зарина Мусоевнаро яке аз иқдомҳои наҷиб дар самти истилоҳотсозии фалсафӣ дар замони истиқлол ва як асари муҳими илмӣ барои хонанда ҳисобид. 

Баъдан д.и.ф., профессор Маҳмадҷонова Муҳиба дар мавзуи “Аҳамияти тарҷумаи “Осор”-и Абу Алӣ ибни Сино” суханронӣ намуда, нақши Пешвои миллатро дар таъсиси Маркази синошиносӣ бесобиқа арзёбӣ намуд. Иброз гардид, ки дар тарҷума ва нашри “Осор”-и Ибни Сино ҷойгоҳи донишмандони бузург, аз қабили Мусо Диноршоев, Саидраҳмон Сулаймонов, Рамазон Назариев, Ҳоҷиев Аҳмад, Саидов Исмат, Аскардаев Кишвар, Тоҷиддин Мардонӣ ва дигарон бузург аст. Тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино барои тамоми соҳаҳои илм, аз ҷумла, фалсафа, тиб, ахлоқ, ситорашиносӣ ва ғайраҳо муҳим ва зарурӣ мебошад.

Ходими пешбари Маркази Синошиносӣ М. Махшулов дар мавзуи “Муҳаққиқони варзидаи ниёгон ва забони нигориши онҳо  (дар мисоли фаъолияти илмӣ-таҳқиқотии н.и.ф Ҷонбобоев Сунатулло ва н.и.ф., Маҳмадуллоев Саидбек)” суханронӣ намуда, нақши Ҷонбобоев Сунатуллоро дар омӯзиши “Осор”-и Ибни Сино ва Маҳмадуллоев Саидбекро дар тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино муҳим ҳисобиданд.

Доктори илмҳои фалсафа, профессор Рамазон Назариев китоби охирини тарҷуманамудаи кормандони Маркази синошиносиро, ки ҷилди ҳаштуми “Осор”-и Ибни Сино бо забони русӣ мебошад, муаррифӣ намуда, иброз доштанд, ки тарҷумонҳо дар ин китоб бахшҳои “Самои табиӣ”, “Осмон ва ҷаҳон”, “Кавну фасод” ва “Феълу инфиъол”-ро аз китоби “Шифо”-и Ибни Сино аз забони арабӣ ба русӣ тарҷума намудаанд.

Дар охир, донишмандон Сулаймонов Саидраҳмон, Муродова Тоҷиниссо, Комил Бекзода ва дигар устодон мулоҳизаҳои худро аз рафти семинар ва аҳамияти тарҷумаи “Осор”-и Ибни Сино дар рушди забони тољикї баён намуданд.

Полезное учебно-методическое пособие для магистрантов и докторантов phd

В издательстве «Дониш» Национальной  Академии наук Таджикистана только что вышло из печати учебно-методическое пособие заведующего отделом международного права Института философии, политологии и права имени А. Баховаддинова доктора юридических наук, профессора Раджабова Саидумара Адинаевича «Международные суды и трибуналы: учебно-методическое пособие. – Душанбе: Дониш, 2024. – 173 стр.»

В учебно-методическом пособии раскрываются принципы организации и деятельности современных международных судов и трибуналов.

Рассмотрены основные этапы становления международного правосудия. Содержится информация об основных универсальных и региональных международных судебных учреждениях. Разработан силлабус учебной дисциплины «Международные суды и трибуналы» для магистров с учётом Болонской системы. В пособии представлены методические разработки по лекционным и практическим занятиям, также по написанию курсовых и магистерских работ  по дисциплине «Международные суды и трибуналы». Разработаны тесты для самоконтроля, рубежного и итогового контроля.

Рецензентами данного учебно-методического пособия являются Абдуллозода П.С., доцент кафедры судебного права и прокурорского надзора Таджикского национального университета, кандидат юридических наук, доцент и Джабборов Ф.Н., старший научный сотрудник отдела международного права Института философии, политологии и права имени А. Баховаддинова НАНТ, кандидат юридических наук.

Рекомендовано к печати Ученым советом Института философии, политологии и права имени А. Баховаддинова НАНТ в качестве учебно-методического пособия для магистрантов и докторантов PhD по специальности «международное право», 29 апреля 2024 года , протокол №12.

Института философии, политологии

и права имени А. Баховаддинова НАНТ

Нахустин ҷаласаи шурои диссертатсионии 6Д.КОА-076 (самти илмҳои ҳукуқшиносӣ ) дар Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳукуки АМИТ аз рӯи ихтисосҳои нодир  

Рузи 24.09.24 нахустин ҷаласаи шурои  диссертатсионии 6Д.КОА-076 -и назди Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи АМИТ баргузор гардид. Дар ифтитоҳи ҷаласа саркотиби илмии Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Маъруфӣ Расул Нурмуҳаммад, директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баховаддинови АМИТ Маҳмадизода Нозим Давладмурод ширкат намуда, ҳозиринро барои таъсиси шурои мазкур таҳният намуданд.

Зикр гардид, ки бо фармоиши Раиси Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 05.07.2024, № 22/шд, дар назди Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи АМИТ шурои диссертатсионии 6Д.КОА-076 таъсис дода шуд. Ҳайати шуро иборат аз 11 нафар олимони шинохта буда, роҳбарии онро доктори илмҳои ҳуқуқшиносӣ, профессор Раљабов Саиумар Адинаевич, муовин доктори илмҳои ҳуқуқшиносӣ, профессор Буризода Эмомалӣ Бозор ва котиби илмии Шуро Маҳмадуллозода Нурулло Раҳматулло интихоб гардидаанд.

Шурои диссертатсионии мазкур ваколатдор аст, ки рисолаҳоро барои дарёфти дараҷаи илмии доктори фалсафа (PhD) – доктор аз рӯи ихтисоси 6D030100 – Ҳуқуқшиносӣ (6D030105 – Ҳуқуқи меҳнат; ҳуқуқи таъминоти иҷтимоӣ) ва 6D030200 – Ҳуқуқи байналхалқӣ (6D030201 – ҳуқуқи байналхалқӣ, ҳуқуқи Аврупо), дарёфти дараҷаи илмии номзади илмҳои ҳуқуқ аз рӯи ихтисоси 12.00.00 – илмҳои ҳуқуқшиносӣ (12.00.05 – Ҳуқуқи меҳнат; Ҳуқуқи таъминоти иҷтимоӣ ва 12.00.10 – Ҳуқуқи байналхалқӣ; ҳуқуқи Аврупо) қабулва  муҳокима намояд.

Тасмим гирифта  шуд, ки кори шуро тибқи талаботи муқаррарнамудаи Низомнома дар бораи шурои диссертатсионӣ ва тартиби додани унвонҳои илмӣ ба роҳ монда шуда, барои омода кардани кадрҳои илмии аз рӯи ихтисосҳои нодири зикршуда чораҷӯӣ карда шавад.

Инчунин дар нахустин ҷаласаи Шӯро  дар бораи таъин намудани комиссияи экспертӣ оид ба рисолаи номзадии Одиназода Нуринисо Ҳотамшо дар мавзуи «Принсипи юрисдиксияи универсалӣ ва рушди он дар конвенсияҳои байналмилалӣ ва оинномаҳои муассисаҳои байналмилалии судӣ», ки барои дарёфти унвони илмии номзади илмҳои ҳуқуқшиносӣ пешниҳод шудааст, қарори дахлдор қабул карда шуд.