Академик А. Баҳоваддинов аз дидгоҳи муҳаққиқони тоҷик

 Таърихи тамаддуни ҳар як миллат бо фарҳангу суннат ва чеҳраҳои тобони хеш зинда аст ва ин чеҳраҳо ҳувияту фарҳанги суннатӣ-миллӣ, ҷаҳонбинӣ ва тамаддуну рушди миллатро барои насли имрӯзаву баъдина ҳифз намудаанд. Бузургону донишмандони машҳури миллати тоҷик ба монанди Абурайҳони Берунӣ, Абуабдуллои Рудакӣ, Абунасри Форобӣ, Муҳаммад Закариёи Розӣ, Абуалӣ ибни Сино, Абуяқуби Сиҷистонӣ, Носири Хусрав, Саноии Ғазнавӣ, Насириддуни Тусӣ, Фаридаддуни Аттор, Ҷалолуддини Давонӣ, Абулқосими Фирдавсӣ, Саъдии Шерозӣ, Ҳофизи Шерозӣ, Аҳлии Шерозӣ, Ҷалолуддини Балхӣ, Шамсуддин Муҳаммад Лоҳиҷӣ, Файзи Кошонӣ, Соиби Табрезӣ, Сайидои Насафӣ, Ҳаким Сафо ва дигарон бо осори гаронбаҳои илмӣ-тиббӣ, илмӣ-кайҳонӣ (астрологӣ), фалсафӣ, ахлоқӣ, ирфонӣ-тасаввуфӣ, иҷтимоӣ-табиӣ, психиологӣ (равоншиносӣ) ва ғайраҳо машҳуранд, ки тариқи заҳматҳои олимону муҳаққиқони шинохтаи тоҷик то имрӯз ба хонандаи муосир муаррифӣ шудаанд ва шуда истодаанд.

Таҳлили ҷанбаҳои иҷтимоӣ-фалсафии таълифоти Иброн Шарипов дар ташаккули худшиносии миллӣ

  Таҳаввулоти инсон дар ҷомеа нисбат ба эволютсияи ӯ дар табиат хеле босуръаттар ба амал меояд. Ба он хотир, ки дар таҳаввулоти иҷтимоии худ инсон на танҳо ба узвҳои бадани органикиаш такя мекунад, балки аз кулли олоту воситаҳои ба таври сунъӣ сохтаи худ, аз воситаҳои техникиву технологияҳои гуногун истифода мебарад. Агар возеҳтар таҳқиқ кунем худи ин воситаҳои сунъии сохташуда давоми мантиқии бадани органикии инсон буда, суръати инкишофи онро дар таҳаввулоти иҷтимоӣ ва фарҳангӣ метезонанд, ҳамзамон неруи ҷисмонӣ ва маънавии ӯро чанд маротиба афзун ва сермаҳсул мегардонанд.

Бунёдгузори мактаби диншиносии тоҷик